سانتریولها جز اندامکهای بدون غشا محسوب میشوند.
در یاختههای گیاهی سازماندهی رشتههای دوک انجام میشود، اما این سازماندهی توسط سانتریول نیست.
در کتاب درسی ما سه نوع رشته دوک داریم: رشتههایی که به وسط سلول نمیآیند. رشتههایی که به وسط سلول میآیند اما به سانترومر متصل نمیشوند و رشتههایی که تا وسط سلول میآیند و به سانترومر متصل میشوند.
در سلولهای جانوری قطعا یک سر رشته دوک به سانتریول متصل میشود، این موضوع در مورد هر یاختهی دارای میتوز صادق نیست.
در اینترفاز ممکن است رشتههای میکروتوبولی دیده شود، اما دقت کنید این رشتههای میکروتوبولی دوک تقسیم نیستند.
مراحل تقسیم
در پروفاز فشرده شدن کروموزومها مقدم بر دور شدن سانتریولهاست.
در پروفاز غشای هسته شروع به تخریب میکند، اما در پرومتافاز به طور کامل تجزیه میشود.
پرومتافاز اولین مرحلهایست که کروموزومها در تماس با سیتوپلاسم قرار میگیرند.
در متافاز هسته وجود ندارد و سلولها در سطح استوایی یاخته (نه هسته) ردیف میشوند.
در پرومتافاز شبکه آندوپلاسمی زبر تجزیه میشود.
در تلوفاز شبکه آندوپلاسمی زبر دوباره تشکیل میشود.
اولین مرحلهای که رشتههای دوک به سانترومر متصل میشود پرومتافاز است.
در متافاز کروموزوم به حداکثر فشردگی خود میرسد. این فشردگی در آنافاز هم ادامه دارد. درواقع در متافاز و آنافاز حداکثر فشردگی در کروموزوم دیده میشود. در تلوفاز کروموزومها شروع به باز شدن میکنند.
در متافاز برای حرکت دادن کروموزومها برخی از رشتههای دوک تقسیم بلند و برخی دیگر کوتاه میشوند. در آنافاز هم کوتاه شدن رشتههای دوک تقسیم دیده میشود.
در آنافاز سلول عرض سلول بیشتر میشود.
در آنافاز کروموزومهای یاخته دوبرابر میشود.
سیتوکینز الزامی نیست و ممکن است گاهی رخ ندهد، اما اگر رخ داد نکات زیر در مورد آن صادق است:
سیتوکینز در سلول جانوری در حین تلوفاز شروع میشود.
سیتوکینز در سلول گیاهی از اواخر آنافاز شروع میشود و در تمام تلوفاز ادامه دارد.
در سلول گیاهی رشتهّای دوکی وجود دارد که ریزکیسههای غشایی را به صفحه یاختهای هدایت میکند.
در یاختههای جانوری سیتوکینز با فرورفتگی غشایی آغاز میشود. دقت کنید این فرورفتگی الزاما در وسط سلول نیست.
کمربندی که باعث فرورفتگی غشایی میشود به درون غشا متصل میشود نه بیرون از آن.
این کمربند از جنس اکتین و میوزین است. پس هر سلولی که اکتین و میوزین در حال فعالیت هستند سلول ماهیچهای نیست. در واقع هر سلولی که روی تقسیم اثرگذار هستند میتوانند روی فعالیت اکتین و میوزین اثر بگذارد.
دقت کنید که ما در بحث تقسیم سلول جانوری حلقهی انقباضی داریم و اکتین و میوزین منقبض نمیشوند.
سیتوکینز نامساوی با سیتوکینز ناکامل فرق میکند. نتیجه سیتوکینز نامساوی دو سلول است که هم اندازه نیستند و نتیجه سیتوکینز ناکامل سلولهای به هم متصل است.
در سیتوکینز سلول گیاهی تیغه میانی تشکیل میشود. یعنی ریزکیسهها حاوی موادی هستند که تیغه میانی را تشکیل میدهد. دقت کنید این ریزکیسهها دیواره نخستین را نمیسازند چون دیوار نخستین توسط سلولهای تازه تشکیل ساخته میشود.
لان و پلاسمودسم در هنگام تشکیل دیواره پایه گذاری میشود (عجب جمله مسخرهای).
هم در G1 و هم در G2 میتوان اصلاح DNA خطی را دید.
سلولهای تومور خوش خیم سرطانی نمیشوند، اما ممکن است آلوده به ویروس شده و مورد حمله لنفوسیتهای T قرار بگیرد.
مراحل سرطانی شدن لوله گوارش (ترتیب شمارهها همان ترتیب عکسها در کتاب است).
۱- درگیر شدن مخاط و زیر مخاط
۲-درگیر شدن لایه ماهیچهای
۳-درگیر شدن لایه بیرونی
آپوپتوز در کتاب درسی:
سلولهای سالمی که آپوپتوز میشوند: پیر – پیوندی – سلولهای اضافی که در روند تکوین حذف میشود.
سلولهای ناسالمی که آپوپتوز میشوند: سلول آلوده به ویروس – سلول سرطانی – سلول آسیب دیده
در غورباقه و اردک پرده بین انگشتان حذف نشده است.